Heatwave in Maharashtra महाराष्ट्रात एप्रिल महिन्यात अवकाळी पावसाचा जोरदार तडाखा बसला, ज्यामुळे राज्यभरात असामान्य हवामान परिस्थिती निर्माण झाली. शेतकऱ्यांच्या पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले असून, अनेक भागांत विजांच्या कडकडाटासह पावसाने थैमान घातले. आता मे महिन्याच्या सुरुवातीला राज्यातील हवामान कसे असेल याची चिंता सर्वांनाच सतावत आहे. हवामान विभागाच्या ताज्या अंदाजानुसार, मे महिन्याच्या पहिल्या आठवड्यात काही भागांत अवकाळी पावसाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे.
पुढील २४ तासांमध्ये हवामानाचे चित्र
हवामान विभागाच्या ताज्या अहवालानुसार, पुढील २४ तासांमध्ये महाराष्ट्रातील विविध भागांत हवामानात लक्षणीय बदल होण्याची शक्यता आहे. मुंबई आणि उपनगरांमध्ये तापमानात दोन ते तीन अंशांनी घट होण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. मात्र, वातावरणातील आर्द्रतेमुळे उकाड्यात वाढ होईल, परिणामी नागरिकांना घाम फोडणारे वातावरण जाणवेल.
मध्य महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि विदर्भाच्या काही भागांमध्ये मात्र उष्णतेचा पारा उंचावण्याची शक्यता आहे. या भागांत तापमान ४० अंश सेल्सिअसच्या वर आहे, आणि पुढील काही दिवसांत ते आणखी वाढू शकते. उष्णतेच्या या लाटेमुळे स्थानिक नागरिकांना त्रास सहन करावा लागत आहे.
मराठवाडा आणि विदर्भात पावसाचा अंदाज
विशेष म्हणजे, मराठवाडा आणि विदर्भात अवकाळी पावसाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. या भागात पुढील दोन ते पाच दिवसांत आकाश अंशतः ढगाळ राहून, काही ठिकाणी पावसाच्या हलक्या सरी पडण्याची शक्यता आहे. धाराशिव, लातूर, नांदेड आणि आसपासच्या जिल्ह्यांत पावसाचा अंदाज असून, हवामानशास्त्रज्ञांनी स्थानिक नागरिकांना सतर्क राहण्याचा इशारा दिला आहे.
पूर्व विदर्भातील अमरावती, अकोला, वाशीम, बुलढाणा या जिल्ह्यांतही पावसाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. या भागांत वादळी वाऱ्यासह पाऊस पडण्याची शक्यता असून, शेतकऱ्यांना काढणीला आलेल्या पिकांची काळजी घेण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
उत्तर महाराष्ट्रातील हवामान
नाशिक, धुळे, नंदुरबार आणि जळगाव या उत्तर महाराष्ट्रातील जिल्ह्यांमध्ये उष्णतेचा कहर कायम राहील. या भागात तापमान ४२ ते ४४ अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे. स्थानिक प्रशासनाने नागरिकांना दुपारच्या वेळी बाहेर न पडण्याचा सल्ला दिला आहे. शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये विद्यार्थ्यांसाठी विशेष खबरदारी घेण्याच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत.
या भागात पावसाची शक्यता कमी असून, उष्णतेची लाट अधिक तीव्र होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे, हीट स्ट्रोकचे प्रमाण वाढू शकते. नागरिकांनी पुरेशा प्रमाणात पाणी पिणे, डोक्याचे संरक्षण करणे आणि थंड पेये घेणे आवश्यक आहे.
कोकण किनारपट्टीवरील हवामान
कोकण किनारपट्टीवरील रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग, रायगड आणि पालघर जिल्ह्यांमध्ये सध्या तापमान सरासरीपेक्षा जास्त आहे. या भागात समुद्राच्या सान्निध्यामुळे आर्द्रतेचे प्रमाण जास्त असल्याने उकाड्याची तीव्रता जाणवत आहे. किनारपट्टीवरील काही ठिकाणी वाऱ्याचा वेग वाढण्याची शक्यता आहे.
मात्र, कोकण किनारपट्टीवर पावसाची शक्यता नाकारता येत नाही. समुद्रावरून येणाऱ्या वाऱ्यांमुळे आकस्मिक पावसाची शक्यता नाकारता येत नाही. मच्छिमारांना समुद्रात न जाण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
मे महिन्यात हवामान कसे असेल?
मे महिना हा उन्हाळ्याचा कळसाचा महिना मानला जातो. या वर्षी हवामान विभागाने मे महिन्यात सरासरीपेक्षा जास्त तापमानाचा अंदाज वर्तवला आहे. मध्य महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि विदर्भात तापमान ४५ अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचू शकते.
उष्णतेसोबतच, काही भागांत अवकाळी पावसाचा त्रास होऊ शकतो. मे महिन्याच्या मध्यावर, विशेषतः मराठवाडा आणि विदर्भात वादळी वारे आणि मेघगर्जनेसह पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. या अवकाळी पावसामुळे शेतकऱ्यांना दिलासा मिळू शकतो, परंतु त्यासोबतच पिकांचे नुकसानही होऊ शकते.
महाराष्ट्रात उष्णतेच्या लाटेची तीव्रता वाढत असल्याने, हीट स्ट्रोक आणि इतर आरोग्यविषयक समस्यांचे प्रमाण वाढू शकते. विशेषतः वृद्ध, लहान मुले आणि गर्भवती महिलांनी विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे.
उष्णतेच्या लाटेपासून बचावासाठी उपाय
हवामान विभागाने उष्णतेच्या लाटेपासून बचावासाठी खालील उपाय सुचवले आहेत:
- पुरेसे पाणी प्या: दिवसभरात किमान ३-४ लिटर पाणी प्यावे.
- सावलीत राहा: दुपारी १२ ते ४ या वेळेत शक्यतो बाहेर पडू नये.
- योग्य कपडे घाला: सैल, सुती आणि हलक्या रंगाचे कपडे घालावेत.
- डोक्याचे संरक्षण करा: बाहेर पडताना टोपी, छत्री किंवा स्कार्फ वापरावा.
- थंड पेये घ्या: लिंबू सरबत, ताक, नारळ पाणी यांसारखी थंड पेये घ्यावीत.
- खोलीचे तापमान नियंत्रित ठेवा: पंखे, एअर कूलर किंवा एअर कंडिशनर वापरावेत.
पावसापासून बचावासाठी खबरदारी
अवकाळी पावसाच्या शक्यतेमुळे काही सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे:
- विजेच्या उपकरणांपासून दूर राहा: पाऊस आणि वीज कडकडाट असताना विजेच्या उपकरणांपासून दूर राहावे.
- झाडांखाली थांबू नका: वादळी वाऱ्यांमुळे झाडांच्या फांद्या पडू शकतात.
- पिकांचे संरक्षण करा: शक्य असल्यास, पिकांचे आच्छादन करून ठेवावे.
- पाण्याची साठवण करा: पावसाच्या पाण्याचे संकलन करून भविष्यात वापरासाठी साठवावे.
हवामान विभागाने शेतकऱ्यांसाठी खास सूचना जारी केल्या आहेत:
- पिकांची काढणी लवकर करा: परिपक्व झालेल्या पिकांची काढणी लवकरात लवकर पूर्ण करावी.
- सिंचनाचे नियोजन करा: पाण्याची उपलब्धता लक्षात घेऊन सिंचनाचे नियोजन करावे.
- फळबागांचे संरक्षण करा: फळबागांना पाणी देण्याची व्यवस्था करावी आणि झाडांभोवती आच्छादन टाकावे.
- जनावरांची काळजी घ्या: जनावरांना सावलीत ठेवावे आणि पुरेसे पाणी द्यावे.
महाराष्ट्रात मे महिन्यात उष्णतेच्या लाटेसोबतच अवकाळी पावसाचा तडाखा बसण्याची शक्यता आहे. मराठवाडा आणि विदर्भात विशेषत: पावसाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. नागरिकांनी हवामान विभागाच्या सूचनांचे पालन करून उष्णतेच्या लाटेपासून स्वतःचे संरक्षण करावे.
विशेषज्ञांच्या मते, हवामानातील या बदलांमागे जागतिक तापमानवाढ आहे. पर्यावरण संरक्षणासाठी सामूहिक प्रयत्न करून हवामानातील अशा बदलांना रोखणे आवश्यक आहे. तोपर्यंत, हवामान विभागाच्या सूचनांचे पालन करून नागरिकांनी स्वतःचे आरोग्य जपावे.